Jakie są sposoby leczenia otyłości?

Otyłość, która sama jest chorobą, może się pojawić na skutek rozwoju innej jednostki chorobowej. Dlatego jeśli ktoś nagle przytył, przed podjęciem prób odchudzania się za pomocą restrykcyjnych diet powinien wykonać badania, żeby wykluczyć ewentualną chorobę. Otyłość pojawia się przy niedoczynności tarczycy, schorzeniach trzustki, zespole Cushinga spowodowanym podwyższonym poziomem kortyzolu we krwi. Tyją także osoby uzależnione od alkoholu, cierpiące na depresję albo bezsenność, kobiety w okresie menopauzy (i mężczyźni w trakcie andropauzy). Tycie może być także skutkiem niedoboru magnezu.

Wskazania dietetyczne w leczeniu otyłości są dosyć proste. Powinien powstać pewien deficyt energetyczny, by organizm zaczął korzystać z nagromadzonych zapasów, co prowadzi do redukcji tkanki tłuszczowej. Jednocześnie jedzenie powinno być pełnowartościowe. Należy zmniejszyć spożycie cukrów prostych i tłuszczu, zrezygnować z alkoholu i „śmieciowego jedzenia” oraz zwiększyć ilość spożywanych warzyw i owoców. Chory powinien tracić około 1 kilograma masy ciała tygodniowo. Jeżeli otyłość stanowi zagrożenie dla życia albo pacjent musi zrzucić wagę przed operacją, redukcja tkanki tłuszczowej powinna następować szybciej.

Drugim ważnym elementem w leczeniu otyłości jest aktywność fizyczna. Ułatwia ona spalanie kalorii i zwiększa deficyt energetyczny, a jednocześnie powoduje, że przemiana materii pacjenta lepiej funkcjonuje. Poza tym osoba, która regularnie ćwiczy, po zakończeniu diety odchudzającej na ogół unika efektu jo-jo. Ćwiczenia dobiera się odpowiednio do preferencji pacjenta, a także do jego rozkładu dnia. Typ i intensywność ćwiczeń zależą od wydolności fizycznej pacjenta, jego sprawności ruchowej oraz funkcjonowania układu krążenia i oddechowego. Ze względu na dużą masę ciała ważne jest, by ćwiczenia nie obciążały zanadto stawów i kręgosłupa. Doskonałą formą aktywności fizycznej w przypadku otyłości są ćwiczenia w basenie.

Bardzo ważne podczas leczenia otyłości jest wsparcie psychologiczne. Pacjent powinien zrozumieć, jakie mechanizmy wyzwalają u niego objadanie się i jak może im przeciwdziałać. Konieczne jest także podniesienie samooceny. Przebudowa psychiki jest warunkiem skuteczności terapii i uniknięcia efektu jo-jo.

W wyjątkowych przypadkach stosuje się leczenie farmakologiczne. Leki mają skutki uboczne, ale sięga się po nie, gdy otyłość jest bardzo duża, występuje zagrożenie spowodowanymi przez otyłość chorobami (cukrzyca, nadciśnienie) albo dotychczasowa terapia okazała się nieskuteczna. Leki stosowane w terapii otyłości to na przykład Xenical®, hamujący wchłanianie tłuszczu w przewodzie pokarmowym, albo Sibutramina, która powoduje odczucie sytości i przyspiesza spalanie tłuszczów.

W wyjątkowo trudnych przypadkach stosuje się operacje bariatryczne. W efekcie takich zabiegów następuje zmniejszenie apetytu oraz ilości spożywanego jedzenia. Dzięki temu chudną te osoby, u których dotychczasowa terapia nie odniosła pożądanych efektów. Typowe zabiegi to na przykład zmniejszenie objętości żołądka czy by-pass żołądkowy.