Jak postępować w przypadku skaleczenia?

Pierwszy krok to przemycie rany po prostu czystą wodą, można też użyć soli fizjologicznej. Trzeba uważać, by bardziej nie uszkodzić naruszonej tkanki. Za pomocą wacika usuwamy delikatnie drobne zabrudzenia. Nie używamy mydła, nie dezynfekujemy również głębokiej rany spirytusem, gdyż może to spowodować uszkodzenia tkanki, a w konsekwencji doprowadzić do zakażenia. Jeśli w ranie tkwią liczne ciała obce i zanieczyszczenia, konieczna jest interwencja lekarska. Nie usuwamy z rany wbitych kawałków szkła, gwoździ czy innych przedmiotów, gdyż mogłoby to spowodować gwałtowne nasilenie się krwawienia. Taką raną musi zająć się chirurg. Zwykłe, niezbyt głębokie skaleczenie można zdezynfekować wodą utlenioną. Staranna dezynfekcja jest wskazana w przypadku podrapania przez kota.

Skaleczenie, nawet dość płytkie, a także otarcie naskórka powoduje krwawienie. W ten sposób dochodzi do naturalnego oczyszczenia się zranionego miejsca, gdzie w momencie urazu dostały się drobnoustroje z powierzchni skóry i przedmiotu, który nas zranił. Krwawienie trzeba jednak dość szybko zatamować, zwłaszcza jeśli poszkodowana osoba jest wrażliwa na widok krwi. Przy lekkich skaleczeniach i otarciach wystarczy na chwilę przyłożyć gazik (powinien to być jałowy kompres gazowy, nie chusteczka higieniczna czy papier toaletowy). Po chwili uszkodzone naczynka zasklepią się i zacznie tworzyć się strup. Jeśli uszkodzenie jest poważniejsze, należy użyć większego kompresu gazowego albo całej gazy i dłużej przytrzymać. Po zatamowaniu krwawienia wykonujemy opatrunek, wykorzystując kompresy gazowe i bandaż. Przed założeniem opatrunku można posmarować zranione miejsce maścią z antybiotykiem. Jeśli mamy do czynienia z głębokim skaleczeniem i krew nie daje się zatamować (może się tak zdarzyć nawet przy zacięciu się nożem w kuchni), wykonujemy opatrunek uciskowy i zawozimy osobę poszkodowaną na pogotowie, gdyż rana wymaga założenia szwów.

Ważne jest, by opatrunki były regularnie zmieniane – co 2 – 3 dni albo według zaleceń lekarza. Zmieniamy opatrunek również wtedy, gdy się zamoczy lub pobrudzi. Robimy to sami lub udajemy się do gabinetu zabiegowego, jeśli tak zalecił lekarz. Należy dbać o to, by był dostęp powietrza do rany, aby nie rozwinęły się w niej powodujące groźne zakażenia bakterie beztlenowe. Dlatego lepiej jest powierzchowne skaleczenia i otarcia po zatamowaniu krwawienia pozostawić bez opatrunku niż na przykład starannie zalepić wodoodpornym plastrem, pod którym może rozwinąć się zakażenie (skóra w takim przypadku robi się śliska i pojawia się charakterystyczny mysi zapach). Gojące się skaleczenie czy zranienie należy obserwować, jeśli pojawi się zaczerwienienie czy opuchlizna, natychmiast trzeba udać się do lekarza.

Obowiązkowo należy skontaktować się z lekarzem, kiedy rana bardzo krwawi i jest głęboka. Konieczne jest w takiej sytuacji założenie szwów. Rozchodzenie się brzegów głębokiego zranienia powoduje upływ krwi i uniemożliwia zagojenie się rany. Druga sytuacja, gdy interwencja lekarska jest konieczna, ma miejsce wtedy, gdy w ranie utkwiło duże ciało obce. Nie wolno go samodzielnie usuwać, gdyż może zatykać uszkodzone naczynia krwionośne, a w momencie wyjęcia go dojdzie do krwotoku. Czasem zdarza się, że rana jest zabrudzona, między innymi ziemią. Może wtedy dojść do zakażenia tężcem. I w tym przypadku potrzebna jest konsultacja lekarska. Lekarz przeprowadzi wywiad z pacjentem i dowie się, kiedy ostatni raz był on szczepiony na tężec (szczepionkę powinno się przyjmować co 10 lat). W razie potrzeby podejmie decyzję o podaniu szczepionki albo surowicy przeciwko tężcowi. Zgłosić się do lekarza należy również wtedy, gdy zranienie jest skutkiem pogryzienia przez zwierzęta. Może być konieczne szczepienie przeciwko wściekliźnie.