Jak poprawnie zredagować rozprawkę?

Żeby poprawnie zredagować rozprawkę, musisz dobrze zrozumieć jej temat. Przeczytaj go powoli, nie opuszczając żadnego fragmentu, a następnie spróbuj sparafrazować, czyli wypowiedzieć własnymi słowami. Dzięki temu będziesz wiedział dokładnie, co jest twoim zadaniem, i nie napiszesz pracy nie na temat.

Najważniejsze informacje, które są zawarte w temacie, to problem, który należy omówić, oraz materiał, jaki powinno się wykorzystać. Zwróć uwagę, czy oczekuje się od ciebie odwołania do konkretnej lektury (lektur), może także filmu, dowolnie wybranych przez ciebie książek, twoich przemyśleń. Nie pomijaj żadnego z tych elementów, jeśli nie chcesz narazić się na zarzut, że nie wyczerpałeś tematu.

Istotą rozprawki jest rozwiązanie postawionego w temacie problemu i przytoczenie konkretnych argumentów. Po zapoznaniu się z tematem i przeanalizowaniu go wiesz już, o jaki problem chodzi. Powinieneś przemyśleć tę kwestię, zastanowić się nad nią. Czy wiesz, jak odpowiedzieć na postawione pytanie? Czy jesteś pewien swojego stanowiska? Jeżeli tak, stawiasz tezę, a następnym twoim zadaniem będzie jej obrona. Teza ma postać zdania orzekającego, o którego prawdziwości jesteśmy przekonani. Postawiona przez ciebie teza ma charakter ogólny, będziesz jej dowodził, podając szczegółowe argumenty (dedukcja). Na koniec stwierdzisz, że dowiodłeś słuszności postawionej tezy.

Może się jednak zdarzyć, że nie będziesz wiedział, jak rozstrzygnąć dany problem, będziesz miał wątpliwości. Wtedy nie stawiasz tezy, ale hipotezę. Wyraża ona pewne przypuszczenie. Następnie przeprowadzasz szczegółową analizę zagadnień, by dojść do rozwiązania problemu (indukcja). Jeśli okaże się, że hipoteza była słuszna, potwierdzasz ją i staje się tezą. Jeśli nie była słuszna, zostaje obalona.

Argumenty potwierdzające twoją tezę powinny być konkretne i starannie dobrane. Muszą wiązać się z tematem, nie mogą od niego odchodzić. Uporządkuj je tak, by były przekonujące. Każdemu z argumentów poświęć jeden akapit.

Jako argumenty mogą posłużyć cytaty z utworu lub omówienia i streszczenia jego fragmentów, inne dzieła literackie, opinie autorytetów (na przykład historyków literatury, innych pisarzy, wybitnych osobistości). Dobierając argumenty, kieruj się następującymi kryteriami: czy dany argument wiąże się z tematem i czy potwierdza twoją tezę.

Klasyczny schemat rozprawki jest bardzo prosty i powszechnie znany. Składa się ona ze wstępu, rozwinięcia i zakończenia.

We wstępie umieszczasz tezę lub hipotezę, zapowiadasz, jaka formę przyjmą twoje rozważania i do jakiego materiału się odwołasz.

Rozwinięcie powinno zawierać twoją argumentację. pamiętaj o zasadzie „jedna myśl – jeden akapit” i odpowiednio skomponuj tekst. Ułóż argumenty we właściwej kolejności, na przykład najpierw najbardziej przekonujące, a następnie te, które nie są co prawda najmocniejsze, ale podkreślają pewne ważne aspekty problemu i bez nich praca byłaby niepełna.

W zakończeniu pracy potwierdzasz, że teza została potwierdzona albo hipoteza sprawdziła się (lub nie, jeżeli okazała się niesłuszna). Oprócz tego wskazujesz, jakie aspekty zagadnienia warto by jeszcze rozważyć, jakie są możliwości dalszej analizy problemu. Takie zakończenie jest pełne i świadczy o dokładnym przemyśleniu tematu.