Jak się skutecznie porozumiewać?
Jak się skutecznie porozumiewać?
Porozumiewanie się to umiejętność, którą człowiek opanowuje na bardzo wczesnym etapie swojego życia. Żyjemy w świecie kultury i niemożliwe byłoby nasze istnienie bez komunikacji interpersonalnej. Mówimy i słuchamy, piszemy i czytamy, ale nie tylko. Oprócz komunikacji werbalnej, kiedy posługujemy się językiem, jest jeszcze komunikacja niewerbalna, mowa ciała, mimika czy gesty. Tymi narzędziami trzeba się umiejętnie posługiwać. To, co chcemy zakomunikować odbiorcy, powinno do niego dotrzeć, w dodatku w postaci niezniekształconej, a on musi to właściwie odczytać. Komunikacja między ludźmi nie zawsze jednak jest skuteczna z wielu różnych przyczyn. Kilka z nich przedstawimy w tym artykule.
Skuteczne mówienie
Mówienie w taki sposób, aby komunikat dotarł do odbiorcy i został właściwie zrozumiany, wcale nie jest łatwą sztuką. Nie wystarczy wypowiedzieć się poprawnie pod względem gramatycznym, użyć właściwych słów i poprawnie je wyartykułować. To dopiero początek. Trzeba mówić nie za głośno i nie za cicho, bo ani krzyk, ani szept nie są czytelnym komunikatem. Bardzo ważna jest poprawna intonacja. Trzeba odpowiednio dobrać tempo wypowiedzi. I bardzo ważne – należy unikać monotonii, głos trzeba modulować. Mówiąc jednostajnym, bezbarwnym głosem przez dłuższy czas skutecznie uśpimy swoich słuchaczy i nic do nich nie dotrze.
Umiejętne słuchanie
Komunikacja zawsze jest wzajemna, czyli ważna jest również umiejętność słuchania. Osoba, która umie słuchać, reaguje na wypowiedź swojego rozmówcy, potakuje, parafrazuje to, co usłyszała, zadaje pytania, komentuje, wyraża emocje. Nie zawsze musi coś mówić, czasem wystarczą gesty i mimika, by podkreślić swoje zainteresowanie.
Precyzja znaczeń
Bardzo wiele nieporozumień między ludźmi wynika z tego, że nieco inaczej definiują znaczenie użytych słów i wyrażeń. Te nieraz bardzo subtelne różnice mogą być przyczyną poważnego konfliktu. Dlatego rozważając jakieś sporne kwestie albo dyskutując na istotne tematy, warto zacząć od ustalenia, jakie jest nasze rozumienie używanych pojęć. Może się okazać, że nie jest ono takie samo, a to może utrudnić albo wręcz uniemożliwić porozumienie.
Zgodność komunikatów
Komunikacja będzie nieskuteczna także wtedy, gdy zaistnieje sprzeczność między dwoma rodzajami komunikatów, werbalnym oraz niewerbalnym. Jeśli nasza postawa wyraża niechęć do nawiązania bliższych relacji z kimś, a jednocześnie wylewnie witamy tę osobę, powstaje wyraźnie widoczna sprzeczność.
Kłamstwo stereotypów
Poważne bariery utrudniające porozumienie powstają wtedy, gdy posługujemy się stereotypami. Trudno wtedy o logiczne argumenty, a zamiast faktami posługujemy się opiniami. Komunikacja jest w takiej sytuacji utrudniona, o ile nie jest niemożliwa, łatwo natomiast o ostry konflikt.
Waga punktu widzenia
Porozumienie jest utrudnione także wtedy, gdy każdy jest przywiązany do swojego punktu widzenia i nie potrafi postawić się w sytuacji drugiej osoby. Choć wysłucha, co ma ona do powiedzenia, może to opacznie zrozumieć, bo zinterpretuje jej słowa wyłącznie w odniesieniu do własnych doświadczeń. Czasem nie da się nawiązać skutecznego porozumienia bez empatii.
Różnice kulturowe
Bariery kulturowe bardzo utrudniają porozumienie. W różnych społecznościach inaczej używa się gestów, inna jest także mowa ciała. Nie znając realiów danej kultury, trudno zrozumieć dwuznaczności w wypowiedzi, przenośnie, ironię. Inaczej funkcjonuje tabu językowe, co może prowadzić nawet do ostrego konfliktu, kiedy na przykład naruszymy lokalne poczucie przyzwoitości.
