Jakie są zwyczaje podczas nocy świętojańskiej?
Jakie są zwyczaje podczas nocy świętojańskiej?
Noc świętojańska, zwana dawniej nocą Kupały, to jedno z najciekawszych słowiańskich świąt. Swój początek ma jeszcze w czasach pogańskich, kiedy świętowano w jej czasie najkrótszą noc w roku, noc czarów, magii i radości. Po chrystianizacji terenów słowiańskich Kościół próbował zwalczyć jej obchody, jednak nie udało się mu tego dokonać. Połączono więc ten dzień z obchodami dnia śmierci świętego Jana Chrzciciela. Obchodzona jest z 23 na 24 czerwca, w przypuszczalny dzień śmierci świętego, jednak jej pogańskie korzenie przebijają się w obchodach tego dnia.
Wianki na wodzie
Najpopularniejszym zwyczajem kojarzącym się z nocą świętojańską jest puszczanie na wodę wianków. Składały się one i składają z licznych ziół, które miały przynosić szczęście oraz chronić przed chorobami i złym urokiem. Często w ich skład wchodził pachnący rumianek. Ze względu na to, że noc ta była związana również z zalotami wśród młodzieży, towarzyszyły jej wróżby i puszczanie wianków było ich częścią, bowiem wianki puszczały na wodę młode dziewczęta. Jeżeli chłopak wyłowił wianek, oznaczało to szybkie zamążpójście, jeżeli płynął, do małżeństwa miało dojść późno, natomiast jeżeli utonął, panna miała zostać panną na zawsze. Obecnie wianki również są puszczane na wodę, jednak w wielu miastach zwyczaj ten zastąpiony został puszczaniem lampionów, które wdzięcznie unoszą się nad miastami.
Płonie ognisko
Ze względu na to, że noc świętojańska była całą nocą zabawy, radości i magii, nie jest zaskoczeniem, że do jej zwyczajów należało palenie licznych ognisk, przy których bawiono się oraz biesiadowano. Były w nich palone zioła mające ochraniać przed złymi duchami. Dodatkowo płonący ogień był symbolem siły i życia. Tańczono przy nim, a także bawiono się w dość niebezpieczną zabawę, jaką było przeskakiwanie nad płomieniami. Były to popisy chłopców przed dziewczynami na wydaniu. Dodatkowo przy ogniskach i przez wrzucanie do nich odpowiednich roślin wznoszono prośby o męża, a także odstraszano złe duchy i czarownice.
Kwiat paproci
Szczególnym zwyczajem związanym z nocą świętojańską było poszukiwanie kwiatu paproci, który miał kwitnąć w tę jedną noc. Był on uznawany za magiczną roślinę, która zapewnia zdrowie, szczęście i powodzenie. Z tego powodu o północy mężczyźni i kobiety biegli do lasu szukać magicznego kwiatu. Co istotne, należało go szukać nago, jedynie w przepasce z bylicy. Ze względu na takie zwyczaje Kościół tym bardziej chciał zakazać obchodzenia tego święta, ponieważ szukanie kwiatu paproci było nie raz pretekstem do miłosnych schadzek dla dziewcząt i chłopców.
Noc świętojańska dziś
Chociaż od obchodów pierwszej nocy Kupały minęło już kilkanaście wieków, jej tradycje nadal są żywe i z roku na rok odżywają. W nocy z dnia 23 na 24 czerwca nad rzekami, w dużych miastach i mniejszych miasteczkach zbierają się rodziny, chłopcy, dziewczęta i w dalszym ciągu puszczają wianki na wodzie, rozpalają ogniska. Organizowane są koncerty z okazji tego dnia oraz biesiady z jedzeniem. Co prawda nie wróży się już i nie pali ziół, jednak tradycja obchodzenia tej nocy inaczej niż wszystkich jest nadal żywa.
