Jak skutecznie karać dziecko?
Jak skutecznie karać dziecko?
Karanie dzieci to dla wielu rodziców drażliwa kwestia. Jedni radzą sobie z tym bez problemów, inni mają poczucie winy, które nie pozwala im egzekwować kary lub sprawia, że z biegiem czasu dziecko nie ma żadnych zakazów. Chociaż nie jest to przyjemne, dziecko czasami musi zostać ukarane za swoje przewinienia, złe lub niebezpieczne postępowanie. Częścią bycia rodzicem jest wychowanie dziecka w taki sposób, aby wiedziało, że nie może czegoś robić, a sama rozmowa nie zawsze wystarcza. Dobrze wymierzona kara pomoże maluchowi zrozumieć pewne kwestie, ale z pewnością nie będzie powodem, przez który dziecko przestanie kochać rodziców.
Nie każde dziecięce przewinienie zasługuje od razu na pełen wymiar kary. Czasami można zacząć od ostrzeżenia, ale z zaznaczeniem, że jeszcze jeden raz, a zostanie wymierzona odpowiednia kara. Np. kiedy dziecko zachowuje się fatalnie przy stole, można zaznaczyć, że jeszcze jeden raz, a nie będzie deseru lub spaceru po obiedzie.
Granice i limity
Dziecko powinno mieć jasno określone granice oraz limity. Wbrew pozorom są to ramy, które pomagają mu zachować bezpieczeństwo, o ile rodzic sam egzekwuje konsekwencje swoje postanowienia. Nie może dojść do sytuacji, kiedy jednego dnia dziecko coś może, drugiego już nie i tak na przemian. Powoduje to dezorientację dziecka i stawia rodzica na niekorzystnej pozycji. Jeżeli raz powiedziało się, że czegoś dziecku nie wolno, to nie wolno.
Stopniowanie kar
Jedna kara za wszystko nie jest dobrym pomysłem. Dziecko poczuje się niesprawiedliwie potraktowane i zacznie mieć żal. Niezbędne jest zróżnicowanie kar w zależności od rodzaju przewinienia, jego wielkości, motywów oraz ewentualnych szkód. Za mniejsze nagięcia zasad powinna być mniejsza kara, za większe odpowiednio wyższa. Takie postępowanie pozwala dziecku zrozumieć, czym jest sprawiedliwość.
Rodzicielski spokój
Są dziecięce przewinienia, które tylko lekko podnoszą ciśnienie, są takie, po których krzyk sam ciśnie się na usta. Jednak krzyczenie i wylewanie z siebie potoku słów nie jest dobrym pomysłem. Można powiedzieć rzeczy, których będzie żałowało się już kilka minut po ich wypowiedzeniu. Trzeba mieć świadomość, że cały czas ma się przed sobą dziecko, które nie tylko ma prawo do błędów, ale czasami nie rozumie swojego czynu. Na ile to możliwe, rodzic powinien być opanowany, choć podniesiony głos – nie krzyk! – jest dopuszczalny.
Chwila przerwy
Jednym ze sposobów na karę jest chwila przerwy, korzystna zarówno dla dziecka, jak i na rodzica. Wymierzanie kary wymaga zrealizowania kilku kroków:
* odsunięcie dziecka od miejsca zdarzenia w miejsce, w którym nic nie będzie rozpraszało jego uwagi,
* powiedzenie donośnym głosem, że zachowało się niewłaściwie (wskazane jest powiedzenie, czemu zachowanie było niedobre) i oznajmienie, że teraz ma siedzieć we wskazanym miejscu,
* posadzenie dziecka w wybranym miejscu, żeby przemyślało swoje zachowanie na określony czas, najlepiej dostosowany do wieku, np. siedmiolatek na 7 minut,
* po wyznaczonym czasie dziecko powinno przeprosić rodziców oraz inne osoby biorące udział w zdarzeniu,
* jeżeli dziecko nie chce przeprosić, trzeba skierować je go jego pokoju ze wskazaniem, że ma nie wychodzić, póki nie będzie gotowe powiedzieć „przepraszam”.
Zamiast chwili przerwy można zastosować okresowe, np. na dzień, dwa, tydzień – w zależności od rodzaju przewinienia – ograniczenie przyjemności: deser po obiedzie, oglądanie telewizji, granie na komputerze.
