Jak pomóc osobie z nerwicą natręctw?

Najbardziej typowymi objawami nerwicy natręctw są oczywiście natrętne myśli, zwane obsesjami, oraz przymusowe czynności (rytuały albo kompulsje). Oprócz tego charakterystyczny jest niepokój i lęk, stany depresyjne, zaburzenia wegetatywne (na przykład duszności czy bóle żołądka), fobie, tiki nerwowe. Chory może obawiać się brudu, zarazków czy ostrych przedmiotów, ciągle myje ręce, sprawdza, czy drzwi są zamknięte, krany zakręcone, gaz wyłączony, a przedmioty na biurku albo na stole równo i symetrycznie ułożone. Wykonuje dziwaczne rytuały, które mają zapewnić bezpieczeństwo jemu i jego bliskim (dotyka czegoś, wykonuje jakiś gest itp. określoną liczbę razy). Jeśli bliska ci osoba sprawdza dwadzieścia razy, czy zamknęła drzwi, prawdopodobnie cierpi na nerwicę natręctw.

Objawów, które mogą wskazywać na nerwicę natręctw, nie należy lekceważyć. Im wcześniej zostanie zdiagnozowane zaburzenie, tym łatwiej będzie je wyleczyć. Trzeba pamiętać, że irytujące dla nas zachowania prawdopodobnie nie są dziwactwami, tylko objawami chorobowymi, a osoba z nerwicą natręctw naprawdę cierpi. W przypadku podejrzenia nerwicy natręctw konieczna jest konsultacja ze specjalistą z Poradni Zdrowia Psychicznego. Przeprowadzi on wywiad z pacjentem oraz wywiad środowiskowy. Na podstawie obserwacji pacjenta oceni, czy mimika oraz zachowanie wskazują na zaburzenie obsesyjno-kompulsywne. Na postawienie pełnej diagnozy potrzeba co najmniej miesiąca.

Farmakoterapia jest bardzo skuteczna w leczeniu nerwicy natręctw pod warunkiem połączenia jej z innymi metodami (psychoterapia, autoterapia). Podaje się głównie antydepresanty, które podnoszą nastrój i redukują lęk, oraz neuroleptyki (bardzo skuteczne w przypadku uporczywych obsesji) lub benzodiazepiny, mające zmniejszyć nasilenie objawów chorobowych. Benzodiazepiny mogą w niektórych przypadkach powodować uzależnienie. Podawanie leków jest jednak bardzo ważne, gdyż występowanie nerwicy natręctw ma związek ze zbyt niskim poziomem serotoniny w mózgu, a to można wyrównać za pomocą środków farmakologicznych.

Dzięki psychoterapii pacjent uświadamia sobie, że nękające go obsesje i kompulsje wynikają z nieuświadomionego konfliktu wewnętrznego, na przykład przykrych doświadczeń z okresu dzieciństwa. Gdy problem zostanie rozwiązany, objawy nerwicy natręctw stają się łagodniejsze i ustępują.

Bardzo skuteczna w leczeniu nerwicy natręctw jest terapia behawioralna. Polega ona na tym, że pacjent przeżywa w obecności terapeuty sytuację, powodującą lęk wyzwalający jego obsesje i przymusowe czynności. Istota metody sprowadza się do uniemożliwienia choremu zareagowania w typowy dla niego sposób. Przekonuje się on w czasie tej terapii, że lęk jest bezzasadny, gdyż mimo braku reakcji z jego strony nic złego się nie stało. Dzięki temu zmniejsza się strach i chory może uwolnić się od przymusowych zachowań.

Warunkiem powodzenia terapii w trakcie leczenia nerwicy natręctw jest zaangażowanie chorego oraz jego bliskich. Dlatego stosuje się autoterapię, podczas której chory wykonuje pewne ćwiczenia samodzielnie. Bardzo efektywne jest notowanie przebiegu codziennych rytuałów oraz czasu im poświęconego. Następnie pacjent stara się skrócić czas wykonywania poszczególnych czynności. Pozwala mu to odzyskać kontrolę i uwolnić się od strachu.