Polskie zwyczaje wielkanocne

Zwyczaj cieszący zarówno dorosłych, jak i dzieci – malowanie jajek, czyli tworzenie pisanek. Związany jest z jajkiem, które było i nadal jest symbolem rodzącego się na wiosnę życia. Są one istotnym elementem na wielkanocnym stole, więc muszą być odpowiednio ozdabiane. Często są ozdabiane różnorodnie w zależności od regionu. W niektórych miejscach ozdabia się je w wosku, w innych skrobie fantazyjne wzory w zabarwionej kolorem skorupce, jeszcze w innych miejscach używa się naturalnych barwników, które nadają im wyjątkowe barwy. Są również symbolem szczęścia i powodzenia, więc obdarowuje się nimi przyjaciół oraz rodzinę.

Zwyczajem, który przede wszystkim kojarzy się ze świętami wielkanocnymi jest święconka, czyli koszyk wypełniony produktami, których nie powinno brakować w domu przez cały rok oraz które jada się w czasie świątecznego śniadania. Dominującym elementem każdego koszyczka są pisanki, ale poza nimi znajduje się w nich również kiełbasa, chleb, sól, pieprz, cukier, trochę słodkości, a także inne smakołyki, których domownikom nie może zabraknąć. Do wielu święconek wkłada się niewielkie baranki wykonane w całości z lukru albo z ciasta drożdżowego. Całość przykrywana jest ozdobną serwetką, ozdobiona baziami lub zielonymi gałązkami i w takiej postaci niesie się ją do kościoła, w którym następuje poświęcenie pokarmów. Dzieje się to w Wielką Sobotę, więc do następnego dnia nie powinno się podjadać jedzenia z koszyka.

Tak jak w Wigilię czeka się na pierwszą gwiazdkę i możliwość rozpoczęcia kolacji wigilijnej, tak w czasie Wielkanocy czeka się na świąteczne śniadanie. Rozpoczyna się ono w każdym domu nieco inaczej. Niektórzy najpierw wychodzą na mszę i jedzą je po powrocie, inni najpierw posilają się w rodzinnym gronie, a następnie udaję się na mszę. Śniadanie składa się z tradycyjnych potraw, wśród których wybija się zupa. W zależności od regionu może to być biały barszcz albo żurek. Obowiązkiem jest skosztowanie potraw pochodzących ze święconki oraz zjedzenie jednej z pisanek, co ma przynieść dobrobyt na następny rok. W niektórych miejscach zachował się zwyczaj dzielenia się jajkiem ze święconki, co przypomina dzielenie się opłatkiem.

Poniedziałek wielkanocny znany jest przede wszystkim jako śmigus-dyngus albo lany poniedziałek. Ma on wielowiekową tradycję. Tego dnia można oblewać innych wodą, co ma zapewnić szczęście, dobrobyt oraz płodność. Z tego powodu dawniej oblewane były głównie dziewczęta, jednak teraz oblewają się wszyscy. Na wsiach dodatkowo pokrapia się wodą zwierzęta oraz pola, żeby cieszyły się zdrowiem i rodziły duże plony.