Tradycje wielkanocne – kraszanki i pisanki
Tradycje wielkanocne – kraszanki i pisanki
Święta wielkanocne nieodłącznie kojarzą się z malowaniem jajek. Jest to jeden z najbardziej charakterystycznych dla Polski zwyczajów, bez których trudno wyobrazić sobie prawidłowe świętowanie. Poza typowym malowaniem farbami lub flamastrami, które wykonuje większość dzieci, wiele regionów ma swoje własne sposoby na ozdabianie wielkanocnych jaj. Poza pisankami niezwykle efektowne są kraszanki.
Czym są kraszanki?
Chociaż kraszanki to również forma wielkanocnych pisanek, nie każda pisanka jest kraszanką. Żeby nią być, musi spełniać istotny warunek, dotyczący farbowania. Według tradycji kraszanki są i powinny być farbowane tylko na jeden kolor, który uzyskuje się poprzez farbowanie jaj w naturalnych barwnikach. Najczęściej są to buraki, łupiny cebuli lub liście dębu. Kolory nadawane przez naturalne produkty są zazwyczaj ciemniejsze od kupnych, ale również lepiej kryją barwę, jaką ma skorupka jajka. Dodatkowo kolorystyka kraszanek ma istotne znaczenie. Żółte, brązowe i zielone są symbolem wiosennej radości, czerwone krwi Chrystusa, fioletowe i niebieskie symbolizują Wielki Post. Początkowo za kraszanki uważano przede wszystkim jednolicie zabarwione jaja bez ozdób, jednak obecnie zalicza się do nich również kraszanki z wydrapanymi ozdobami.
Jak zrobić kraszanki?
Wykonanie kraszanek wymaga przygotowania jaj, produktów, które je zabarwią oraz igły. W zależności od tego, jakie kolory chce się uzyskać, można przygotować: łupiny cebuli na kolor brązowy, kwiaty malwy na fioletowy, kwiaty nagietka na żółty, korę dębu na czarny i sok z buraków na różowy. Po zafarbowaniu jaj na upragnione kolory należy odczekać, aż nieco wystygną, a następnie przy pomocy igły delikatnie zdrapywać kolor ze skorupki, tworząc dowolny wzór. Wykonywanie kraszanek jest czasochłonne, jednak przynosi niesamowite efekty.
Czym są pisanki?
Chociaż pod nazwą „pisanki” rozumie się obecnie wszystkie pomalowane jajka wielkanocne, na początku była ona przypisana do konkretnej techniki ozdabiania. Pisanki były różnobarwnymi jajkami, po których rysowano. Nie odbywało się to jednak mazakami ani kredkami, rysowano, czyli pisano po nich gorącym woskiem. W zależności od regionu używa się do tego igły zanurzonej w wosku, gorącej świecy, drucików, słomek, którymi nanosi się wosk na skorupkę jajka. Po wykonaniu tego wkłada się je do barwnika. Pisanki są bardzo efektowne i tak, jak inne rodzaje malowanych jajek, mają symbolizować odradzające się życie i radość.
Jak wykonać pisanki?
Do wykonania pisanek niezbędny jest wosk, barwniki – naturalne lub kupne – i igła. Pierwszym krokiem jest naniesienie na jajko wzorków przy pomocy igły i ciepłego wosku. Gdy już się to wykona, można włożyć jajka do barwnika lub barwników. Chociaż gotowe mają ładne kolory, lepiej wykorzystać naturalne, ponieważ pokryją jajka intensywniejszą barwą. Po wystudzeniu jajek należy zdrapać wosk przy pomocy igły i cieszyć się ładnymi pisankami, które ozdobią świąteczny koszyk oraz stół.
