Jak pomóc bliskiej osobie przeżyć żałobę?

W naszej kulturze często postrzegamy śmierć w sposób negatywny. Odbiera nam bliskich, pozostajemy opuszczeni i samotni. Często odejście poprzedzone jest długą chorobą i zdarza się tak, że nie możemy się nawet z bliskim pożegnać, bo dowiadujemy się o jego odejściu podczas odwiedzin w szpitalu. Jeszcze trudniej jest, jeśli śmierć jest nagła, na przykład na skutek wypadku. Kiedy dowiadujemy się o tym, co się stało, jesteśmy w trudnej sytuacji. Chcielibyśmy pomóc bliskiej osobie, która kogoś straciła, ale nie zawsze wiemy, jak to zrobić. Obawiamy się być wścibscy i nietaktowni, a cierpiąca osoba sprawia wrażenie, że woli być sama. To jednak są tylko pozory. Wsparcie jest jej bardzo potrzebne. Dlatego bądź blisko – zatelefonuj, wyślij maila, zaproponuj, że przyjdziesz do niej do domu. Obiecaj pomoc we wszelkich sprawach. Podkreśl, że może na ciebie liczyć. Wyraź współczucie, ale nie wypytuj o nic, jeśli przyjaciel czy przyjaciółka milczy.

Może się okazać, że bardzo potrzebna będzie twoja konkretna pomoc. Możesz być pomocny podczas organizacji pogrzebu, zapytaj, co mógłbyś zrobić. Może potrzebny będzie kierowca samochodu albo opiekunka dla dziecka. Jeśli rodzina organizuje stypę, jest wiele spraw, w których można wyręczyć żałobników. Pamiętaj jednak, że pomoc musi być dyskretna, udzielona w sposób naturalny, bez akcentowania swojej osoby. Po pogrzebie również możesz bardzo wiele zrobić. Osoba w żałobie może mieć trudności w załatwianiu najzwyklejszych spraw, jeśli wyrazi zgodę, zrób za nią zakupy czy pomóż w domowych porządkach. Możesz być bardzo pomocny podczas porządkowania rzeczy po zmarłej osobie, ze względu na mniejsze zaangażowanie emocjonalne łatwiej będzie ci to zorganizować. Twoje wsparcie w postaci konkretnych działań pomoże przyjacielowi przetrwać najtrudniejszy czas.

Dla osoby w żałobie bardzo ważne jest, by miała z kim porozmawiać. Staraj się być dobrym słuchaczem. Nie próbuj pocieszać, mówiąc, że świetnie rozumiesz, jak się czuje. Raczej nie jest to możliwe. Nie staraj się też narzucać jej jakichkolwiek przekonań religijnych, choć możesz zasugerować, że to, co się stało, można widzieć nie tylko jako bezpowrotną stratę. Jeśli nie chce o tym rozmawiać, poczekaj. W fazie buntu osoba w żałobie może mieć pretensje do świata, do Boga, do siebie. Wysłuchaj jej, ale nie pouczaj. Jeśli ma silne poczucie winy, próbuj jej uświadomić, że nie ponosi odpowiedzialności za to, co się stało.

Jeśli zauważysz, że twój przyjaciel czy przyjaciółka pogrąża się w depresji, apatii albo przeżywa śmierć bliskiej osoby zbyt dramatycznie, zachowuje się inaczej niż zwykle, delikatnie zasugeruj pomoc specjalisty. Rozmowa z odpowiednio przygotowanym terapeutą na pewno będzie bardzo pomocna.

Żałoba jest złożonym procesem. Ludzie reagują różnie w poszczególnych jej fazach. Na ogół na przeżycie żałoby potrzeba około roku. Kiedy cierpiąca osoba powraca do normalnego życia, można jej w różny sposób pomóc. Bardzo ważne jest, by zawsze mogła z kimś porozmawiać o tym, co czuje, gdyż ułatwi jej to zdystansowanie się do własnych przeżyć i pogodzenie z sytuacją. Czasem pomocna może być zmiana otoczenia, krótka podróż, odpoczynek. Możesz taki wyjazd zorganizować. Warto namawiać osobę wychodzącą z żałoby do kontaktów towarzyskich, zachęcać do powrotu do zwykłego życia. Trzeba również pamiętać o wspieraniu jej, gdy przeżycia związane z utratą się znowu nasilą, na przykład w rocznicę śmierci, pogrzebu czy w dniu urodzin osoby zmarłej.