Jak należy zachować się w czasie tornada?

Tornada występują w Polsce przez cały rok, ale najwięcej jest ich od maja do września. Ten właśnie okres nazywamy sezonem tornad. Najbardziej niebezpieczny jest początek lipca. Największe prawdopodobieństwo wystąpienia burzy oraz tornada jest między piątą a siódmą po południu. Tornada tworzą się najczęściej wtedy, gdy po fali upałów nadchodzi front chłodny. Do ich powstania konieczna jest chmura burzowa. Towarzyszą im gwałtowne zjawiska atmosferyczne (ulewny deszcz, grad, porywisty wiatr, wyładowania atmosferyczne). Powstaje lej kondensacyjny, który wiruje i unosi z ziemi różne przedmioty. Może przenieść nawet człowieka, samochód, wyrwać drzewa, zburzyć dom. Wiatr w czasie tornada osiąga prędkość 200 – 300 km na godzinę i powoduje ogromne zniszczenia.

W rejonach często nawiedzanych przez tornada, jak na przykład stany Kansas, Oklahoma, Teksas czy Dakota, funkcjonuje system ostrzegania przed nadejściem burzy, a domy są wyposażone w odpowiednie schrony. W Polsce nie ma jeszcze systemu ostrzegania przed tornadami. Jeśli jednak zbliża się do nas wyjątkowo ciemna chmura burzowa, a jest lipcowe popołudnie, prawdopodobieństwo wystąpienia tornada jest duże. Gdy zobaczymy lej trąby powietrznej, jest to sygnał alarmowy.

Tornado jest przerażającym, ale i fascynującym zjawiskiem. Gdy zobaczymy poruszający się zygzakiem lej trąby powietrznej, łatwo ulec pokusie i sięgnąć po komórkę, by go sfilmować. To może być bardzo niebezpieczne, nie tylko dlatego, że używamy telefonu w czasie burzy. Tornada są niesłychanie szybkie, może nam potem nie wystarczyć czasu na ucieczkę. Dlatego lepiej nie zajmować się niczym, tylko natychmiast szukać schronienia. Liczą się sekundy. Przed tornadem trudno jest uciec nawet samochodem, a pieszo zdążymy pokonać dystans nie większy niż 100 metrów. Najgroźniej jest wtedy, gdy mamy wrażenie, że trąba powietrzna stoi w miejscu i rośnie. Idzie ona wtedy prosto na nas.

Gdy zbliżające się tornado zastanie nas w domu, a budynek jest podpiwniczony, należy schronić się w piwnicy. Dzięki temu, że znajduje się ona poniżej poziomu gruntu, może nam zapewnić bezpieczeństwo. Jeśli nie mamy piwnicy, powinniśmy udać się na parter do pomieszczenia, w którym nie ma okien i które znajduje się najdalej od ścian zewnętrznych budynku. Takie warunki na ogół spełnia łazienka. Bardzo bezpiecznym miejscem jest wanna. Można też położyć się na podłodze lub schować pod masywnym stałem albo biurkiem. Dobrze jest przykryć głowę kocem, kołdrą, śpiworem itp. W miejscu, w którym się schroniliśmy, nie powinno być mebli, które mogą się łatwo przewrócić i nas zranić, ani różnych drobiazgów. W czasie tornada takie rzeczy przemieszczają się gwałtownie, łamią i są bardzo niebezpieczne. Nie należy chronić się w narożnikach budynku, a zdecydowanie należy unikać okien. Większość ofiar tornada została zraniona przez pękające szyby. Okna i drzwi powinny być zamknięte.

W niektórych przypadkach, gdy tornado jest jeszcze bardzo daleko, można oddalić się samochodem i uniknąć niebezpieczeństwa. Na ogół jednak nie ma na to czasu. Trzeba jak najszybciej opuścić pojazd i udać się do najbliższego budynku o solidnej konstrukcji. Jeśli takiego budynku nie ma w odległości 100 metrów, trzeba znaleźć rów lub inne zagłębienie terenu i położyć się płasko na ziemi. Należy osłonić czymś głowę, na przykład kurtką czy kocem, żeby uchronić się przed zranieniem odłamkami, porwanymi przez tornado i przemieszczającymi się z dużą prędkością. Zdecydowanie nie należy pozostawać w samochodzie, tornado łatwo może go przewrócić albo podnieść i przemieścić. Niebezpieczne jest także pozostawanie w przyczepie kempingowej.

Bardzo niebezpieczne w czasie tornada są wiadukty. Ich przęsła wydają się solidnym schronieniem, ale tak nie jest. Pod wiaduktem powstaje podciśnienie, a na skutek tego każdy przenoszony przez tornado szczątek nabiera ogromnego pędu i staje się ogromnie niebezpieczny – nawet drobny przedmiot czy okruch szyby zachowuje się jak pocisk i może zabić człowieka. Zdarza się także, że tornado zasysa wszystko, co znajduje się pod wiaduktem, razem z ukrytymi tam ludźmi.

Kolejne miejsce, w którym nie należy przebywać w czasie tornada, to duże centra handlowe i budynki o podobnej konstrukcji. Najlepiej unikać takich miejsc w czasie, gdy jest duże prawdopodobieństwo wystąpienia tornada, gdyż ewakuacja stamtąd może być utrudniona, podobnie jak znalezienie bezpiecznego miejsca w pobliżu.